Svifryksmælingar í Reykjavík um áramótin

Heilbrigðiseftirlit

Svifryksmengun var mikil á höfuðborgarsvæðinu yfir áramótin. Mengun varði þó skemur og var minni en óttast var. Mynd/Róbert Reynisson
Loftmynd af flugeldum í borginni.

Síðustu klukkustundir ársins 2024 og fyrstu klukkustundir ársins 2025 var svifryksmengun mikil á höfuðborgarsvæðinu. Mengun varði þó skemur og var minni en óttast var vegna veðuraðstæðna. Seinni part nætur var svifryksmengun orðin lítil en á nýársdag mældist þó nokkur köfnunarefnisdíoxíðsmengun í borginni. Gildi svifryks fór yfir sólarhringsheilsuverndarmörk í mælistöð Umhverfisstofnunar við Grensásveg.

Fíngerðara en umferðartengt svifryk

Svifryk er fínasta gerð rykagna sem eiga greiða leið í öndunarfærin en heilsuverndarmörk miðast við 50 míkrógrömm á rúmmetra á sólarhring fyrir PM 10 (svifagnir um 10 míkrógrömm að stærð). Svifrykið sem myndast þegar flugeldum er skotið upp er fíngerðara en umferðartengt svifryk og hlutfall smæstu agnanna, PM 2,5 og PM1 mun hærra.  Þær agnir fara lengra niður í lungu og eiga greiðari aðgang inn í blóðrásina. Af þeim orsökum er fínasta svifrykið mun hættulegra heilsu en stærri agnirnar. Áberandi var hve hátt hlutfall fínasta svifrykið var af því svifryki sem mældist á gamlárskvöld og nýársnótt. 

Í töflum hér að neðan er sólarhringsmeðaltal svifryks í loftgæðamælistöðvum í Reykjavík 1. janúar 2025 (tafla 1) og styrkur PM10, PM2,5 og PM1fyrstu klukkustundir ársins í öllum mælistöðvum þann 1. janúar 2025. Að lokum er í töflu 5 sögulegt yfirlit yfir styrk svifryk (PM10) fyrstu klst. ársins í mælistöðinni á Grensásvegi frá 2012 til ársins í ár.

Tafla 1: Sólarhringsmeðaltal svifryks (PM10 og PM2,5) þann 1. janúar 2025 í míkrógrömmum á rúmmetra. 

Mælistöð

Sólarhringur: PM 10 Míkrógrömm 

á rúmmetra

Sólarhringur: PM2,5

Míkrógrömm

á rúmmetra

Grensás 54,1 -
Fjölskyldu og húsdýragarðurinn 41,2 33,8
Mælistöð Faxaflóahafna í Laugarnesi 48,8 41,1

Tafla 2: Styrkur PM10 fyrstu klukkustundir  ársins í mælistöðvum í Reykjavík þann 1. janúar 2025

Mælistöð Kl. 00-01: Míkrógrömm á rúmmetra Kl. 01-02: Míkrógrömm á rúmmetra Kl. 02-03: Míkrógrömm á rúmmetra
Grensás 633 148 88
Fjölskyldu og húsdýragarðurinn 501,6 244,6 38
Mælistöð Faxaflóahafna í Laugarnesi 51,65 81,1 569,4

Tafla 3: Styrkur PM2,5 fyrstu klukkustundir  ársins í mælistöðvum í Reykjavík þann 1. janúar 2025

Mælistöð Kl. 00-01: Míkrógrömm á rúmmetra Kl. 01-02: Míkrógrömm á rúmmetra Kl. 02-03: Míkrógrömm á rúmmetra
Grensás - - -
Fjölskyldu og húsdýragarðurinn 434,7 216 31,1
Mælistöð Faxaflóahafna í Laugarnesi

44,1

 

69,9 499,9

Tafla 4: Styrkur PM1 fyrstu klukkustundir  ársins í mælistöðvum í Reykjavík þann 1. janúar 2025

Mælistöð Kl. 00-01: Míkrógrömm á rúmmetra Kl. 01-02: Míkrógrömm á rúmmetra Kl. 02-03: Míkrógrömm á rúmmetra
Grensás - - -
Fjölskyldu og húsdýragarðurinn 418,7 209,8 29,8
Mælistöð Faxaflóahafna í Laugarnesi

43

 

68 487,3

Tafla 5: Styrkur svifryks (PM10) við Grensás fyrstu klst. ársins frá árinu 2012

Ár 2025 2024 2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012
Styrkur svifryks við Grensásveg 633 988 362 49 653 317 985 1.457 1.451 363 215 245 475 1.014