Svifryk fór ekki yfir sólarhringsheilsuverndarmörk á nýársdag 2022 en fyrsti dagur ársins hefur oft farið er yfir mörkin vegna flugeldanotkunar. Svifryk fór 10 daga yfir heilsuverndarmörk á árinu 2021. Mikilvægt er að skila flugeldaleifum á endurvinnslustöðvar Sorpu sem opna kl. 12. í dag.
Fyrstu klukkustundir nýársdags gjarnan af svifryksmengun á höfuðborgarsvæðinu. Veður hefur mikil áhrif á hve hár styrkurinn verður en nokkur vindur var á höfuðborgarsvæðinu á nýársnótt og því féll styrkur svifryks hratt. Í ár var hæsti svifrykstoppurinn klukkan eitt við Vesturbæjarlaug, 118,5 míkrógrömm á rúmmetra. Við Bústaðarveg var síðasta klukkustund ársins 2021 með hæstu svifryksgildin, 116,4 míkrógrömm á rúmmetra.
Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu biðlaði til fólks að draga úr flugeldanotkun vegna sinuelda og kynni það að hafa dregið úr því magni sem skotið var upp. Svifryk fór ekki yfir sólarhringsheilsuverndarmörk á nýársdag eins og svo oft áður vegna flugeldanotkunar. Svifryk fór 10 daga yfir heilsuverndarmörk á árinu 2021, skv. óyfirförnum gögnum.
Flugeldaryk er hættulegt heilsunni
Svifryk er fínasta gerð rykagna sem eiga greiða leið í öndunarfærin en heilsuverndarmörk á sólarhring miðast við 50 míkrógrömm á rúmmetra. Í reglugerð eru aðeins gefin upp sólarhringsgildi fyrir PM10 en sumar stöðvar mæla einnig fínna svifryk, PM2,5 og PM1. Flugeldaryk einkennist af háu hlutfalli fínna svifryks en það er sérlega hættulegt heilsu manna þar sem það kemst dýpra niður í lungun og inn í blóðrásina.
Niðurstöður úr mælingum
Hér að neðan eru tekin saman gögn um sólarhringsmeðaltal svifryks, styrk svifryks fyrstu klukkustunda ársins í öllum mælistöðvum og styrk svifryks fyrstu klukkustund ársins frá 2010 í mælistöðinni við Grensásveg.
Tafla 1 sýnir sólarhringsmeðaltal svifryks PM10 1. janúar 2022 miðað við tölur á loftgæði.is. Einnig er gefið upp sólarhringsmeðaltal PM2,5 fyrir þær stöðvar sem það mæla.
Mælistöð. Sólarhringur |
PM 10 míkrógr. á rúmmetra. | PM2,5 míkrógr á rúmmetra |
Grensás |
12,4 |
- |
Vesturbæjarlaug |
23,7 |
9,4 |
Bústaðarvegur/Háaleitisbraut |
22 |
5,4 |
Tafla 2 – 4. sýna svifryks fyrstu þrjár klukkustundir ársins fyrir PM10, PM 2,5 og PM 1.
Tafla 2. PM10, míkrógrömm á rúmmetra
Mælistöð | Kl. 00-1 | Kl. 1-2 | Kl. 2-3 |
Grensás | 49 | 19 | 12 |
Vesturbæjarlaug | 118,5 | 16,4 | 8,4 |
Bústaðarvegur/Háaleitisbraut | 32,4 | 14,4 | 9,4 |
Tafla 3. PM 2,5, míkrógrömm á rúmmetra:
Mælistöð | kl. 00-1 | kl. 1-2 | kl. 2-4 |
Vesturbæjarlaug | 100,4 | 10,8 | 4,0 |
Bústaðavegur7Háaleitisbraut | 23,8 | 5,4 | 3,0 |
Tafla 4. PM1, míkrógrömm á rúmmetra
Mælistöð | kl. 00-1 | kl. 1-2 | kl. 2-3 |
Vesturbæjarlaug | 97,1 | 9,2 | 2,4 |
Bústaðavegeur/Háaleitisbraut | 22,0 | 3,2 | 1,4 |
Í töflu 5 hér að neðan má sjá styrk svifryks við Grensás fyrstu klst. ársins frá árinu 2010
Tafla 5: Styrkur svifryks fyrstu klst. ársins við Grensás
Ár | 2022 | 2021 | 2020 | 2019 | 2018 | 2017 | 2016 | 2015 | 2014 | 2013 | 2012 | 2011 | 2010 |
Styrkur |
49 |
653 |
317 |
985 |
1.457 |
1.451 |
363 |
215 |
245 |
475 |
1.014 |
284 |
1.575 |
Gleðilegt nýtt hreint ár
Eftir áramótin má oft finna flugeldarusl víða um borg. Mikilvægt er að koma þessu rusli á sinn stað áður en það brotnar niður og verður að drullu. Þó svo að flugeldar séu úr pappa, þá er notaðu leir í botninn sem gerir það að verkum að pappinn sem eftir verður er ekki hæfur til endurvinnslu. Flugeldarusl fer í almennt sorp, nema ósprungnir flugeldar sem fara í spilliefnagáminn á endurvinnslustöðvum SORPU.
Hreinsun borgarlandsins er kostnaðarsöm og eru borgarbúar því eindregið hvattir til að láta ekki sitt eftir liggja og safna saman því mikla magni af flugeldaleifum sem fellur til eftir sprengingar áramótanna. Reykjavíkurborg vill minna borgarbúa og gesti á að taka flugeldaleifarnar með sér, ganga frá þeim daginn eftir og fara með til förgunar 2. janúar þegar endurvinnslustöðvar SORPU opna.
Mælst er til þess að fólk skili því sem safnast á endurvinnslustöðvar SORPU bs. en setji ekki í tunnur við heimili. Ónotuðum skoteldum ber jafnframt að skila sem spilliefni á endurvinnslustöðvum Sorpu.
Meginatriði varðandi meðferð flugelda er að fara gætilega, passa börnin, nota hanska og hlífðargleraugu og njóta stundarinnar á öruggan hátt.
Tenglar
Endurvinnslustöðvar Sorpu
Flugeldaleifar
Hægt er að fylgjast með styrk svifryks á loftgæði.is
Tengill www.loftgaedi.is