Jákvæð rekstrarniðurstaða A-hluta Reykjavíkurborgar í fyrsta skipti í fimm ár

Rekstrarniðurstaða A- og B-hluta var jákvæð um 406 milljónir króna sem er 7,1 milljarði króna betri niðurstaða en fyrir sama tímabil í fyrra. Árshlutareikningur fyrir tímabilið janúar-júní 2024 var afgreiddur í borgarráði í dag. „ Þessi niðurstaða sýnir að þær aðhaldsaðgerðir sem við höfum ráðist í eru að skila miklum árangri. Ný umgjörð um ráðningar virkar og fjöldi stöðugilda stendur í stað þrátt fyrir aukna þjónustu og fjölgun íbúa. Ég er þakklátur öflugri liðsheild starfsmanna borgarinnar sem vinnur samhent að því að snúa við rekstri borgarinnar,” segir Einar Þorsteinsson borgarstjóri.

Tekjur A- og B-hluta á tímabilinu námu 133,7 milljörðum króna og hækkuðu um 12 milljarða samanborið við sama tímabil 2023 eða um 9,9%. Þar af hækkuðu skatttekjur og tekjur frá Jöfnunarsjóði um 6,7 milljarða króna eða um 9,9%, þar af skilaði 0,23% útsvarshækkun í ársbyrjun 982 milljónum króna. Hækkun staðgreiðslu á milli ára nam 6,7% ef ofangreind útsvarshækkun er undanskilin. Aðrar tekjur hækkuðu um 5,1 milljarð sem að hluta má rekja til tekna Orkuveitu Reykjavíkur sem jukust um 2,8 milljarða króna eða 9,3%. Þau áhrif má að hluta rekja til innkomu burðarnets Sýnar í rekstur Ljósleiðarans.

Veltufé frá rekstri í hlutfalli af tekjum var 15,6% og hækkaði um 2,1 prósentustig miðað við sama tímabil 2023 og hækkar nú annað árið í röð.

Fjármagnsgjöld námu 15 milljörðum króna sem var 3,6 milljörðum lægra en á fyrri hluta síðasta árs. Þar munar mestu um að álafleiðan var 566 milljóna króna tekjufærsla í ár en var 2,6 milljarða króna gjaldfærsla í fyrra. Aukningu í tekjuskatti má að mestu rekja til betri afkomu Orkuveitunnar en á sama tímabili 2023.

Verðbólga tímabilsins var 3,6% en í fjárhagsáætlun var áætlað að verðbólga yrði 2,8%. Álverð hækkaði um 6% frá ársbyrjun til loka júní. 

Rekstur A-hluta á réttri leið

Rekstrarniðurstaða A-hluta, sem er sá hluti rekstrar sem fjármagnaður er með skatttekjum, var jákvæð um 196 milljónir króna. Rekstrarniðurstaða fyrir fjármagnsliði og afskriftir (EBITDA) var jákvæð um 5,9 milljarða króna sem var um 1,8 milljarði betri niðurstaða en fyrir ári síðan. Rekstrartekjur voru 1,3 milljörðum króna yfir áætlun sem má einkum rekja til þess að eftirá álagt útsvar var hærra en áætlað var. Staðgreiðsla útsvars var hins vegar undir áætlun ásamt sölu eigna á tímabilinu.

Í desember 2023 náðist annar áfangi í samkomulagi við ríkið um breytingu á fjármögnun á þjónustu við fatlað fólk. Samkomulagið fól í sér tilfærslu skatttekna frá ríkinu til sveitarfélaga um 0,23% frá og með árinu 2024. Rekja má tæplega milljarð króna hækkun í staðgreiðsluútsvars milli ára til þeirrar breytingar. Fyrsta samkomulagið var gert í desember 2022 og fól í sér tilflutning skatttekna á 0,22% af útsvarsstofni frá og með árinu 2023. Sé horft til hækkunar útsvars frá upphafi árs 2023 hefur prósentuhækkun beggja ára skilað tæplega 2 milljörðum króna hærra útsvari fyrir fyrstu 6 mánuði ársins. Þrátt fyrir samkomulagið glíma sveitarfélög enn við mikla vanfjármögnun vegna málaflokks fatlaðs fólks og er það eitt af megináherslum Reykjavíkurborgar í gildandi fjármálastefnu að leiðrétta fjármögnun hans. 

Laun og launatengd gjöld voru 790 milljónum yfir fjárheimildum. Helstu frávik má rekja til afleysinga vegna veikinda og aukinnar mönnunar vegna stuðningsþarfa barna, einnig skýrast frávik af álagi í búsetukjörnum fatlaðs fólks.

Meðalfjöldi stöðugilda stendur í stað miðað við sama tímabil í fyrra og eru nú 8.654 hjá Reykjavíkurborg. Eftirlit og aðhald með ráðningum þar sem áhersla hefur verið á að framlínuþjónusta verði ekki skert hefur skilað árangri.

Annar rekstrarkostnaður var rúmlega 1.600 milljónum umfram fjárheimildir, en tekjur koma á móti hluta þessa kostnaðar. Helstu frávik er meðal annars að finna í hráefniskostnaði mötuneyta á skóla- og frístundasviði sem var um 200 milljónum yfir fjárheimildum. Á velferðarsviði má rekja frávik meðal annars til vistgreiðslna vegna barna á vegum Barnaverndar Reykjavíkur sem voru 757 milljónum yfir fjárheimildum. 

Enn talsverð óvissa í ytra umhverfi 

Þrálát verðbólga og háir stýrivextir setja þrýsting á rekstrarútgjöld stofnana og fjármagnskostnað borgarinnar. Hófstilltir kjarasamningar á almennum markaði hafa aukið væntingar um að verðbólga fari lækkandi og stöðugleiki náist. Sveitarfélögin studdu myndarlega við kjarasamninga með vilyrði um lækkun gjaldskráa og þátttöku í gjaldfrjálsum skólamáltíðum. 

Helstu áskoranir í rekstri Reykjavíkurborgar eru einkum vegna verkefna sem flutt hafa verið frá ríki til sveitarfélaga án þess að fullnægjandi fjármögnun fylgi. Náðst hefur áfangi í fjármögnun á málaflokki fatlaðs fólks þegar samið var um 0,22% hækkun á álagningarhlutfalli útsvars í árslok 2022 og síðan 0,23% hækkun í árslok 2023. Sterkar vísbendingar eru um að útgjöld til þjónustunnar haldi áfram að vaxa umtalsvert á næstu árum, enda framundan mikil uppbyggingarþörf vegna búsetuúrræða og fleiri þátta. Starfshópur ríkis og sveitarfélaga var skipaður snemma á árinu til að takast á við þá þætti sem enn standa út af borðinu í kostnaðarskiptingu málaflokksins. Beðið er niðurstöðu starfshópsins.

Í fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar 2024-2028 sem samþykkt var í desember 2023 er áfram krafa um aðhald í rekstri. Þannig var sviðum gert að hagræða 1% í launakostnaði og einungis voru verðbættar samningsbundnar skuldbindingar við þriðja aðila. 

Ítarlegri upplýsingar má nálgast á vef Kauphallarinnar - Nasdaq Iceland