Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur - gosmóða yfir höfuðborginni frá eldgosinu við Litla-Hrút

Ritstjórn
Eldgosið við Litla Hrút nýhafið. Almannavarnir
Yfirlitsmynd af eldgosinu við Litla Hrút þegar það var nýhafið. Mynd frá Almannavörnum.

Samkvæmt upplýsingum frá Veðurstofu Íslands og Umhverfisstofnun liggur gosmóða yfir höfuðborginni í bland við þokuloft.

Gosmóðan inniheldur mengun sem hefur náð að umbreytast m.a. í SO4 (súlfat) og greinist hún því ekki með hefðbundnum mælingum á brennisteinsdíoxíði (SO2) en mælingar á fínna svifryki gefa vísbendingar um að þessi mengun sé til staðar. Loftgæðamælistöðvar á höfuðborgarsvæðinu sýna nú hækkuð gildi fínasta svifryksins og kl. 11 mældist PM2,5 18,4 µg/m² og PM1 17,4 µg/m² í mælistöð Heilbrigðiseftirlitsins við Vesturbæjarlaug, á sama tíma mældist PM2,5 20,9 µg/m² og PM1 19,9 µg/m² í mælistöð Heilbrigðiseftirlitsins við leikskólann Lund við Klepp.

Gosmóða eða blámóða (Volcanic smog) er loftmengun sem verður til þegar SO2, önnur gös og agnir hvarfast við súrefni og raka með tilstuðlan sólarljóssins. Hún hefur einkennandi blágráan lit sem myndast er sólarljósið brotnar á ögnum/úða.

Gosmóða getur orsakað slen, höfuðverk, ertingu í augum og hálsi auk flensueinkenna. Þeir sem eru viðkvæmir fyrir í öndunarfærum, og börn ættu að forðast útivist í lengri tíma og takmarka áreynslu. Þeir sem eru síður viðkvæmir geta einnig fundið fyrir einkennum. Ekki er mælt með því að láta ung börn sofa úti í vagni við þessar aðstæður.

Almennar ráðleggingar varðandi gasmengun eru eftirfarandi:

  • Lungna og hjartasjúklingar hafi sín lyf tiltæk
  • Andið sem mest með nefi og forðast líkamlega áreynslu utandyra í mikill mengun því það dregur úr þeim styrk sem kemst niður í lungu
  • Dvöl innanhúss með lokaða glugga og slökkt á loftræstingu veitir verulega vörn fyrir menguninni
  • Athugið að rykgrímur veita enga vörn gegn gasmengun
  • Ráðstafanir til varnar SO2 og annarri gosmengun mengun innandyra
  • Lokaðu gluggum og minnkaðu umgengni um útidyr
  • Hækkaðu hitastigið í húsinu
  • Loftaðu út um leið og loftgæði batna utandyra

Auk ofangreindra upplýsinga má finna ráðleggingar vegna heilsufarslegra áhrifa að völdum loftmengunar á síðu Landlæknis

Mælingar á loftgæðum eru aðgengilegar á vef Umhverfisstofnunar.

Nnánari leiðbeiningar um viðbrögð við styrk SO2 má fá með því að smella á tengil í vinstra horni síðunnar. Spár um gasmengun má sjá á vef Veðurstofunnar.